“We have to redesign design itself”
Met de komst van de GDPR werden bedrijven en organisaties eens gedwongen om goed stil te staan bij de data die zij van mensen verzamelen en waarom. En ook de kritische noties van wetenschappers bij het klimaat stijgen naar grote hoogtes: tijd voor verandering! Wat als je dat proces nu eens goed meeneemt in een ontwerpproces? Of liever nog, vertrekt vanuit dat oogpunt?
What Design Can Do vond dit jaar voor de achtste keer plaats in Stadsschouwburg Amsterdam. De afgelopen jaren heb ik de conferentie uit verschillende hoeken mee mogen maken: als vrijwilliger, bezoeker en als pers. Elk jaar loop ik naar buiten met een bak aan ideeën en scherpere visie op hoe design de wereld kan veranderen. Ook dit jaar raakten sprekers als Ahmed Shibab-Eldin, Joel Towers en Richard Florida aan interessante kwesties en toonden sprekers als Sunny Dolat en Marjan van Aubel concrete voorbeelden. De overkoepelende visie van het event kwam dit jaar samen in de Break-Out Session van Design Academy Eindhoven.
“Designkeuzes voor een utopie, zonder rekening te houden met Black Mirror-achtige scenario’s.”
Op dit moment worden veel ontwerpkeuzes gebaseerd op een utopisch beeld, zonder na te denken over Black-Mirror-achtige gevolgen. De Design Academy Eindhoven daagde ons en hun studenten tijdens What Design Can Do uit om na te denken over een gewenste toekomst rondom digitale toepassingen, zonder uit te gaan van het utopische ‘het zou fantastisch zijn als’-scenario.
In de Break-Out sessie met Design Academy Eindhoven stond de vraag 'hoe ziet de gewenste toekomst eruit' centraal.
Wat is de gewenste toekomst volgens What Design Can Do?
Waar vorig jaar de nadruk lag op het rebranden van het imago van design en climate change, hoorde ik dit jaar vooral veel inspirerende cases, innovatieve toepassingen en toch die utopische toekomst doorschemeren. De vraag van de Design Academie bleef hangen, maar het kwartje viel pas bij het herlezen van mijn notes: “What do we want to do that’s good for everyone in this disruptive industry?” vroeg Richard Florida, “We have to redesign design itself”, aldus Joel Towers. Vanuit die lens vallen alle sprekers samen. Een mooie vraag voor Nouveau Niche: hoe ziet de gewenste toekomst van What Design Can Do er dan uit? Uit alle sprekers vond ik vijf overkoepelende principes:
De gewenste toekomst is inclusief en transparant.
De gewenste toekomst is open source.
De gewenste toekomst zorgt voor dialoog en interactie.
De gewenste toekomst tackelt waste al in het designproces
De gewenste toekomst ziet in dat data verhalen vertelt.
Laten we daar eens verder induiken.
Initiator Richard van der Laken opent What Design Can Do: "Design isn't luxury or trivial, design is a tool to transform society".
De gewenste toekomst is inclusief en transparant
Moet je als nieuwsmedium nog objectief nieuws brengen? Kun je zonder je achtergrond te erkennen onbewuste vooroordelen wegnemen? Hoe reclaim je een identiteit die wereldwijd al is vastgesteld? Volgens Marina Willer, Ahmed Shibab-Eldin, Sunny Bergman en Sunny Dolat is het juist je persoonlijke verhaal en je persoonlijke achtergrond dat transparantie en gelijkheid biedt. Volgens Marina Willer, Pentagram, kun je de wereld alleen zien vanuit de hoek waarin je bent opgegroeid. In alle verhalen die je vertelt, in alle ontwerpen die je maakt, overal zit een stukje van identiteit versleuteld. En dat is juist iets goeds, vindt Ahmed Shibab-Eldin, journalist.
“We put a lot of our stories in our work. We see the world in the angle we grew up in. ”
In zijn Instagram-bio stelt Shibab-Eldin zichzelf voor als "palestinian by blood. american by birth. egyptian by upbringing. kuwaiti by refuge. austrian by adolescence." Hij is van mening dat hoe transparanter je je achtergrond toont, hoe geloofwaardiger je als journalist wordt. Hierdoor ben je niet langer een objectieve verslaggever, maar een activist die verhalen en standpunten vanuit verschillende invalshoeken belicht.
Dat is iets wat de Correspondent van meets af aan al doet. Onlangs werd deze shift ook door Dean Baquet, New York Times, onderstreept in de documentairereeks The Fourth Estate. Het is een interessante gedachte van de bestaande media om de objectieve verslaggeving terug te dringen en autoriteit terug te pakken. Het kwaliteitsstempel van een New York Times zorgt voor een zekere betrouwbaarheid. Door als mediatitel meer als curator op te treden kun je zorgen dat nieuws van meerdere kanten wordt belicht door individuele journalisten met een eigen expertise en achtergrond.
De gewenste toekomst is open source
We moeten het samen doen. De tijd van monopolies en geheimzinnige formules is voorbij. De wisdom of the crowd brengt de wereld verder. Je hebt alleen een aantal inventieve makers nodig die tools bieden voor anderen. Een van hen is Dave Hakkens. Met Precious Plastic ontwikkelde Hakkens een open source systeem om plastic te recyclen. Om zoveel mogelijk mensen met plastic aan de slag te laten gaan, zette hij de technische tekeningen online. Het resultaat is een gedreven community, waarbij mensen zijn product verder doorontwikkelen en naar nieuwe hoogtes brengen. En dat was precies het doel: niet het ontwerpen van een nieuw product, maar het handreiken van een tool waarmee anderen aan de slag kunnen gaan.
Guto Requena: "We have to hijack architecture as a surface of beauty of showing data to society". Foto: Leo Veger
De gewenste toekomst zorgt voor dialoog en interactie
Meerdere sprekers benadrukken het belang van sociale interactie. Een van de makers die dat al meeneemt in het ontwerpproces is architect Guto Requena. Requena roept de bezoekers van What Design Can Do op tot de vraag ‘How about love?’. Hoe voeg je liefde en menselijke emotie toe aan iets abstracts als architectuur of technologie?
“Provoke action to change reality.”
Voor Requena is dat een no-brainer, hij ziet architectuur als een democratische manier om de maatschappij bewust te maken. Mensen aan elkaar te verbinden. Emoties los te maken. Maar vooral de dialoog te bevorderen. In zijn werk maakt Requena liefde tastbaar. Hij speelt met de menselijke emoties en vertaalt dit door naar tastbare ervaringen in architectonische werken. Als architect kun je de publieke ruimte weer van de mensen maken. Met technologie kun je mensen verbinden, ze raken. Maar alleen als het overkoepelende verhaal klopt.
De gewenste toekomst tackelt waste al in het designproces
Joel Towers haalde in zijn presentatie bovenstaande kaart aan. De Map of Unwanted consequences van design: al het ruimteafval dat rond de aarde zweeft. In kaart gebracht om te voorkomen dat toekomstige ruimtevaarten niet botsen, of om in te grijpen als er iets naar beneden komt. Towers pleit dan ook voor een nieuwe manier van ontwerpen, eentje waar je al in het proces nadenkt over de gevolgen. Dat is fysieke waste. Ik voeg daar graag nog personal waste, persoonlijke data, aan toe. Wat gebeurt er als je product zijn functie heeft voltooid?
De gewenste toekomst is zich bewust dat data verhalen vertelt
In de break-out sessie met de Design Academy kwam al snel de discussie los over dataverzameling en gebruik. Wat is hierin wenselijk? En hoe sla je dat op? Al snel kwamen we tot de conclusie dat men best bereid is persoonlijke data te delen, zo lang je daar een zekere mate voor comfort en gebruiksgemak voor terug krijgt. Een grote kanttekening: alleen als je zelf ownership mag houden en het delen van data eenvoudig aan/uit mag zetten. Men is zich er langzamerhand van bewust dat data soms meer vertelt dan je lief is.
De talk van Robert Wong, VP Google Creative Lab maakt die vage scheidslijn meer dan duidelijk. Om de technische innovaties van Google beter zichtbaar te maken, ontwikkelde Wong een campagne die aan de hand van zoekresultaten een inkijkje in iemands leven toont.
Uit de zaal klinken overwegend positieve reacties. Logisch! Het verhaal raakt precies de goede snaren. Het is een modern sprookje met een happily ever after. Daardoor vergeet je een cruciale vraag: wat betekent het eigenlijk als een digitaal product als Google alles over je weet? Dat je dankzij je zoekgegevens een hele levenslijn kan uitstippelen? En wat als dat in de verkeerde handen valt?
“Het is een modern sprookje met een happily ever after. ”
Al sinds mensenheugenis weten mensen de mazen in de wet te vinden voor hun eigen gewin. En dat is precies wat de Design Academy tijdens de break-out sessie probeert los te maken: je al vanaf de start te dwingen hierbij stil te staan. Er een protocol voor bedenken, na te denken over die wenselijke toekomst. Niet utopisch, maar realistisch.
Dus, hoe redesign je design voor een gewenste toekomst?
Het antwoord is simpel: het design moet van begin tot eind kloppen. Een rond verhaal dus, waarbij er ook al wordt nagedacht over het leven van het product na gebruik. Hoe zorg je voor een mooi en organische lifcycle die goed is voor mens én planeet?
We moeten af van het human-centered design en het economische belang. De tijd om alles voor jezelf te houden is voorbij. We moeten samen aan de slag om de snelle industrie om te draaien naar iets houdbaars. Met inclusieve achtergronden en transparante processen. Voor iedereen. De kracht van ontwerpers is dat zij aan het roer staan van dit soort innovaties. Zij geven ons alledaags leven vorm, denken na over de manier waarop onze toekomst eruit ziet. Met dit soort vertrekpunten kan design de wereld veranderen, net als ze dat altijd al heeft gedaan. Voor een gewenste toekomst!
Lotte vol ideeën en gedachtekronkels na afloop van de workshop van de Design Academie, vastgelegd door fotograaf Leo Veger.
Achtergrond
Dit stuk werd geschreven door Lotte Bloem, afgestudeerd design analyticus en werkend als content marketeer bij het beste Europese design bureau van 2018: Vruchtvlees: Digital, Strategy & Design. Richtte Nouveau Niche in 2012 op met als doel het belang van design op een voetstuk te plaatsen. Dank aan Hagens PR en What Design Can Do voor het mogelijk maken van dit artikel. Foto's werden gemaakt door Leo Veger.
Er werden natuurlijk nog veel meer interessante cases gedeeld, zoals het prachtige solar design van Marjan van Aubel, de employer branding van Daniel Freitag en een inspirerende talk over stedenbouw van Richard Florida. Kijk alle talks terug op www.whatdesigncando.com.
